مسجد و مدرسه کریم ایشان گلستان

مسجد و مدرسه کریم ایشان گلستان یکی از آثار باستانی به جا مانده از دوران قاجار است. مسجد کریم ایشان و مدرسه کریم ایشان دو بنای مجزا هستند که در مجاورت هم در روستای قلعه کریم ایشان احداث شده‌اند. همینطور مسجد و مدرسه کریم ایشان یکی از جاهای دیدنی استان گلستان به شمار می‌رود. برخلاف اغلب آثار به جا مانده از دوران قاجار در این بنا هنرهای تزئینی خاصی به کار نرفته است. ارزش مسجد و مدرسه کریم ایشان از سقف کنیسه حیم تهران و مساجد ایران در واقع به دلیل قدمت و سبک معماری آن است. به گواه کتیبه‌ای که در سردر بنا نصب شده این بنا در سال 1328 هجری قمری (1289 هجری شمسی) احداث شده است. با ما همراه باشید تا بیشتر در مورد این بنای تاریخی ارزشمند آشنا شویم.

مسجد کریم ایشان

مسجد کریم ایشان بر خلاف مساجد معمول دارای چهار گنبد است. پلان کلی این بنا به صورت مستطیل شکل بوده و مصالح اصلی آن آجر است. باز هم برخلاف روال معمول در مساجد ایرانی تنها شبستان مسجد و سقف و دیوارها فقط از آجر پوشیده شده است. هیچ نشانی از هنرهای اسلامی و تزئینات رایج در مساجد نیست. ساخت این بنا مشابه بناهای تاریخی آسیای مرکزی و به سبک معماری مهرازی صورت گرفته است.

درست در مجاورت مسجد کریم ایشان، مدرسه‌ای با همین نام احداث شده است. البته این روال در دیگر شهرهای ایران نیز دیده شده است. به طور کلی در گذشته ارتباط نزدیکی میان مسجد و مدرسه وجود داشته است. سه شیوه برای احداث مدرسه و مسجد در ایران قدیم وجود داشته است.

در

مدرسه و مسجد همراه هم

روش اول، مدرسه و مسجد در یک فضای مشترک احداث شده و کاربری مشترکی داشتند. در روش دوم، مدرسه و مسجد در یک فضای مشترک احداث شده ولی کاربری آنها کاملاً از هم مجزا بود. و در روش سوم، مدرسه و مسجد در فضای جداگانه اما در کنار یکدیگر احداث می‌شد.

مسجد و مدرسه کریم ایشان به روش سوم و در مجاورت یکدیگر احداث شده است. آن طور که در سردر مدرسه نوشته شده “سید قلیچ ایشان” بانی این مدرسه بوده است. گفته می‌شود ایشان پس از تحصیل در بخارا به ترکمن صحرا بازگشته و این مدرسه را احداث می‌کند. این مدرسه اولین مدرسه علوم دینی اهل سنت در ایران بوده است. ایشان خود، تولیت مدرسه را بر عهده داشته و پس از او فرزندان ایشان تولیت مدرسه را بر عهده گرفتند. این مدرسه هم‌اکنون نیز فعال است و طلاب علوم دینی در آن مشغول به تحصیل هستند. مقبره این سید بزرگوار نیز در نزدیکی مدرسه و در بالای جاده کلاله-مراوه تپه قرار دارد.

مدرسه کریم ایشان

مدرسه کریم ایشان نیز در زمینی مستطیل شکل به وسعت هزار متر مربع احداث شده است. درواقع مدرسه کریم ایشان دارای حیاطی وسیع با حوضی کوچک و 23 حجره پیرامون آن است. از ویژگی‌های انحصاری این بنا گلدسته‌های متعدد آن است. دو گلدسته در سردر زیبای مدرسه کریم ایشان و چهار گلدسته در چهار گوشه بنا احداث شده است.

در ساخت مدرسه کریم ایشان نیز تنها از آجر استفاده شده است.

فقط قسمتی از سردر مدرسه با هنر کاشی‌کاری آراسته شده است. قوس جناغی ملایمی در دوطرف سردر مدرسه وجود دارد. در این قوس جناغی، نقوش تزئینی شیر و خورشید با کاشی‌های رنگارنگ خودنمایی می‌کند. نکته جالب این است که بنای ورودی مدرسه در دو طبقه احداث شده است. طبقه دوم ظاهراً مکانی ویژه احتمالا ًبرای سکونت مدرس عالی مدرسه بوده است. دیوارهای اتاق طبقه دوم نیز با تصاویری از ظروف، میوه‌ها و اسلحه تزئین شده است.

معماری داخلی بنا نیز تفاوت زیادی با مدارس قدیمی ایرانی دارد. در مدرسه کریم ایشان خبری از حوض بزرگ و درختان سرسبز نیست. برخلاف بناهای دوران قاجار در این بنا ایوان نیز وجود ندارد. البته در جلوی هر حجره فضای نیمه بسته‌ای وجود دارد که حدود 20 سانتیمتر بالاتر از کف حیاط ساخته شده است.

نکته جالب این است که هر حجره نام مشخصی دارد که در سردر آن درج شده است. اسامی حجره‌ها از میان اسامی بزرگان و عرفای مشهور انتخاب شده است. نام‌هایی مانند بایزید بسطامی، ابوالحسن خرقانی، سعدی و … در میان اسامی حجره‌ها دیده می‌شود. یکی از حجره‌ها که به عنوان کتابخانه مورد استفاده قرار داشته به نام امام محمد غزالی نامگذاری شده است.

روستای قلعه کریم ایشان کجاست؟

روستای قلعه کریم ایشان در بخش گلدشت شهرستان گمیشان قرار دارد. این روستا حدود 80 کیلومتر با شهر گنبد کاووس فاصله دارد. عنوان قلعه و کریم ایشان در نام روستا دو داستان مجزا دارد. در زمان ناصرالدین شاه، خان حاکم روستا قلعه‌ای برای محافظت از روستا احداث می‌کند.‌ این قلعه هم‌اکنون در یک کیلومتری روستا قرار دارد. “کریم ایشان” هم نام فردی است که در گذشته نزد مردم روستا ارج قرب بسیار زیادی داشته است. این فرد در گذشته مراسم چهل یاسین را در روستا برگزار می‌کرده است. پس از او فردی به نام “پوسلق ایشان” برگزاری مراسم را بر عهده می‌گیرد. به همین خاطر در حال حاضر مردم بومی، روستا را به نام او می‌شناسند.

استان گلستان از سمت غرب با حاشیه دریای خزر و از سمت شمال و شرق با ترکمن صحرا همسایه است. این ویژگی سبب شده دیدنی‌های استان گلستان ترکیبی جذاب و انحصاری باشد. در این استان طبیعت زیبای حاشیه دریای خزر با فرهنگ و سنن ترکمن صحرا آمیخته شده است. متأسفانه جاهای دیدنی استان گلستان آنطور که باید و شاید معرفی نشده است. در صورت معرفی دیدنی‌های استان گلستان و بندر ترکمن این منطقه می‌تواند به یکی از مقاصد گردشگری محبوب تبدیل شود.

دیدنی های گرگان

از دیگر جاهای دیدنی گرگان می‌توان به خانه تقوی و آرامگاه میرکتول اشاره کرد.

آب و هوای شهرستان گمیشان

شرایط جوی و آب و هوایی در سفر به عنوان یکی از تاثیرگذارترین عوامل در کیفیت سفر است. برای گردشگرانی که به شهر گمیشان سفر می‌کنند در این بخش آب و هوای این شهر آورده شده است. با مراجعه به این بخش می‌توانید از شرایط جوی این شهر در هر روز آگاهی یابید.

گمیشان آب و هوا

لوکیشن دقیق مسجد و مدرسه کریم ایشان گلستان

برای گردشگرانی که برای اولین بار به گمیشان سفر می‌کنند و قصد بازدید از مسجد و مدرسه کریم ایشان را دارند، در این بخش لوکیشن دقیق آن آورده شده است. با مراجعه به این بخش و با کمک نرم افزار گوگل مپ تا رسیدن به این مسجد را مسیریابی کنید.

اگر روش استفاده از گوگل مپ را نمی‌دانید، با لمس و کلیک بر روی این قسمت می‌توانید با محیط این نرم افزار آشنا شوید.