چاه های تلا در بندر لافت جزیره قشم قرار دارد. این چاهها با نامهای دیگری همچون چاههای بندر لافت، چاههای طلا و چاههای تل آب شناخته میشوند. اما کسانی که آن را چاههای طلا خطاب میکنند، به دلیل ارزش بالایی است که آب در این منطقه دارد. در این مطلب به بررسی چاههای تلا لافت، تاریخچه آن، محل دسترسی به آن، بندر لافت و مسیر لافت تا جزیره قشم خواهیم پرداخت.
معنی تلا
این کلمه، یک واژه ترکیبی می‌باشد که از ترکیب تل او به وجود آمده است. تل به معنی تپه می‌باشد و به تپه‌ای اشاره دارد که مشرف بر این چاهها هستند. او هم که تلفظ محلی آب می‌باشد. به همین خاطر به چاه‌هایی که در کنار این تپه قرار دارند تلا می‌گویند.
تاریخچه چاه های تلا بندر لافت
این چاهها در دوران هخامنشیان با زحمت خیلی زیادی در دل سن‌گهای شیستی حفر شدهاند. البته به گفته برخی منابع امکان دارد قدمتشان به دوره مادها بازگردد. آنها را حفر می‌کردند تا آب زلال باران در آنها جمع شود و مردم بتوانند از این آب برای آشامیدن استفاده کنند. این چاهها در شیب یک تل ساخته شدهاند. این تل سطحی مرجانی دارد و آب باران را به سمت گودال‌ها و چاههای حفر شده هدایت می‌کرده است. انتهای چاهها به لایه‌های گچی می‌رسیده است. همین موضوع سبب میشده تا آب برای مدتی طولانیتر خنک و سالم باقی بماند.
اما برخی دیگر معتقدند که حفر این چاهها به دوران پس از اسلام باز می‌گردد. گفته می‌شود خواجه کریم حاکم روستای لافت در 400 سال گذشته، به منظور جبران کم آبی منطقه، دستور حفر این چاهها را میدهد. بنابراین مردم روستا و غلامان این چاهها را حفر میکنند. آنها برای حفر چاههای تلا از تکنولوژی ذخیره آب پارسیان که در دوران هخامنشیان در این منطقه زندگی می‌کردند، الهام گرفته‌اند.
ویژگی های چاه های تلا
جالب است بدانید که اشکال این چاهها متفاوت می‌باشد. بعضی از آنها به شکل مستطیل، مربع و دایره کنده شدهاند و برخی دیگر به شکل گلابی حفر گشته‌اند. مردم روستا توسط دلو آب مورد نیاز خود را از این چاهها برداشت می‌کردند. نکته جالبتر این است که اهالی برای این چاهها، اسم هم گذاشته‌اند. اسامی‌ای مانند عاشوری، لوبنی و غرابو. ظاهرا این نامها، برگرفته از نام احداث کنندگان چاهها می‌باشند. برخی دیگر از این چاهها را نیز بر اساس ویژگی‌ها و شکل و ساختاری که داشتند، نامگذاری میکرده‌اند.
جاذبه های چاه های تلا
دو برج دیده‌بانی در بالای چاههای تلا وجود دارد. احتمالا این برج‌ها برای محافظت از چاهها بنا گشته است. این برج‌ها در حال حاضر به آثار باستانی این منطقه تبدیل شدهاند و قدمت آنها به قرن هفدهم باز می‌گردد.
ظاهرا تعداد این چاهها در گذشته 366 عدد بوده است. مردم روستا تا آخر سال کبیسه برای دسترسی به آب از یکی از این چاهها استفاده می‌کردند. ظاهرا در حال حاضر پنجاه الی شصت حلقه از آنها آب دارند و باقی انباشته از گل و لای هستند. چاه ها تلا قشم برای دسترسی دوباره به آب به لایروبی احتیاج دارند. در این منطقه چند درخت کهن کهور وجود دارد. ظاهر جالب ساقه‌های گره خورده و پیچ در پیچ این درختان قطور که ریشه در سنگ دارند منظره بسیار عجیبی خلق کرده است. این درختها ریشه‌های خود را در سنگها دوانده‌اند تا به آب برسند و تغذیه کنند.
درختهای کهور و چاهها برای مردم این منطقه بسیار مقدس هستند. گاها دیده می‌شود مردم در زیر سایه این درختان و در کنار چاهها مشغول عبادت و قربانی کردن، هستند. همچنین پارچه‌های سبزی را به عنوان دخیل بر شاخه‌های کهن‌ترین درختان گره زده‌اند. اعتقاد بومیان بر این است که این درختان نگهبان و محافظ آب چاهها می‌باشد. در واقع تا زمانی که این درختها سرسبز باشند، یعنی آب شیرین در چاهها وجود دارد.
یکی از محله‌ای معروف و دیدنی چاههای تلا، برکه سنگی لافت می‌باشد. زمانی که باران می‌بارد، آب آن پس از اینکه در این برکه سرازیر شد، وارد چاهها می‌شود و چاهها را پر می‌کند. قدمت این برکه به حدود 400 سال می‌رسد و دارای عمقی ده متری و دهانهای 12 متری می‌باشد.
آداب و آیین های مربوط به برداشت آب از چاه های تلا
این چاهها دارای آیین‌های مختلفی بوده‌اند که به وسیله روستاییان اجرا میشده است. یکی از این آیینها گماشتن نگهبان بر سر چاهها بوده است.
چاههای تلا همیشه دارای نگهبان بوده است و جالب اینجا است که همیشه یکی از خانم‌های روستا به عنوان نگهبان انتخاب میشده است. فردی که محافظ چاهها میگشته، کپری در محل قرارگیری چاه برپا می‌ساخته و به صورت شبانه روز در همانجا زندگی می‌کرده است. اوایل وظیفه نگهبان این بوده است که مشخص کند هر روز از سال نوبت برداشت از کدام چاه می‌باشد. ولی طی گذشت زمان وظایفش بیشتر می‌شود. او نوبت برداشت آب میان اهالی را مشخص می‌کرده است. در واقع هر خانواده در روستا نوبت و روز مشخصی برای برداشت آب داشته‌اند. این روز و نوبت را بانوی آب اعلام میداشته و ناظر صحت انجام برداشت‌ها بوده است.
زنان روستا با جهله یا همان کوزه، دبه و سطل برای کشیدن آب از این چاهها بهره می‌بردند. مردان نیز با استفاده از کندر از آنها آب می‌کشیدند. کندیل یا کندر چوبی است که بر دوش حمل میکنند و دو سطل از دو طرف چوب آویزان هستند.
آیین دیگر به پاکسازی چاهها مربوط می‌شد. این پاکسازی به دو صورت بوده است. اولین نوع پاکسازی به صورت هفتگی و در روزهای جمعه انجام میشده است. به این صورت که مردان در سطح روستا جار می‌زدند و همگی جمع می‌شدند. بعد به تمیز کردن محوطه چاهها می‌پرداختند. البته این کار تنها در ماه رمضان انجام نمیشده است. نوع دوم، پاکسازی سالیانه و پیش از آغاز بارندگی‌ها و در اواخر پاییز انجام میگشته است. وقتی آب چاهها به آخر می‌رسید یا میزان آب در آنها بسیار کم می‌شد، اهالی روستا در انتظار بارش جدید بودند. به همین خاطر جارچی دوباره شروع به جار زدن در روستا می‌کرده و مردان روستا راهی لایروبی می‌شدند.
مسیر دسترسی به چاه های تلا
چاه ها تلا قشم در سی کیلومتری شمال فرودگاه بین المللی قشم واقع شدهاند. فاصله آنها با خود قشم نیز حدود 76 کیلومتر می‌باشد. چاه های تلا قشم در نزدیک اسکله لافت قرار دارند.
بندر لافت تا قشم
روستا و بندر لافت یکی از نزدیکترین روستاها به قشم محسوب می‌شود. فاصله این روستا تا خود قشم حدود 60 کیلومتر است. حدود یک ساعت طول می‌کشد تا از بندر لافت به بندر قشم برسید. در واقع این روستا از لحاظ مکانی، موقعیتی سوق الجیشی نسبت به قشم داشته است. از همین رو در دوره‌های گذشته مرکزی دفاعی به حساب می‌آمده است.
بندر لافت کجاست؟
در همسایگی جنگلهای حرا و در شمال غربی جزیره قشم روستایی بندری وجود دارد. این روستای بسیار زیبا بندر لافت نام دارد. این روستا در میان نخلستان‌های افراشته، درختان سرسبز گرمسیری قرار دارد. با اینکه این بندر با وسعت کمی که دارد، جاذبه‌های فراوانی را در دل خودش جای داده است. عکس جزیره لافت تنها نشان دهنده بخشی از زیبایی‌های این روستا می‌باشد. تماشای غروب آفتاب که سرخی خود را بر بالای بندر و آبهای نیلگون خلیج فارس پهن می‌کند، بسیار تماشایی است.
بندر لافت دارای آب و هوایی گرم و شرجی است. همین شرایط سخت اقلیمی سبب گشته است تا معماری خانه متناسب با این شرایط طراحی شوند. معماری بندر لافت شبیه به معماری نواحی مرکزی و کویری ایران می‌باشد. به این صورت که اتاق‌ها و راهروهای خانه‌ها به حیاط متصل میشوند و حیاط منازل مرکزی می‌باشد.
بادگیر لافت
بادگیرهای این روستا سبب شهرت و زیبایی آن در منطقه گشته‌اند. بادگیرهایی که بر بام منازل بنا گشته‌اند، هوای خانه‌ها را تهویه میکنند و برای ساکنان آن هوای خنکی را فراهم می‌آورند. در واقع بادگیرها نسیم خنکی که از سمت دریا میوزد، را به داخل منازل هدایت می‌نمایند. به این شیوه هوای مطبوعی داخل خانه‌های روستا جریان پیدا می‌کند.
بادگیر خانه‌های این روستا با اشکال مختلف و در ابعاد مختلف ساخته شدهاند. آنها را با طرحهای اسلیمی تزیین کرده‌اند. هر چقدر تزئینات بادگیرها بیشتر و فاخرتر باشد، نشان دهنده ثروت صاحب آن خانه می‌باشد.
لافت قدیم
روستای لافت از سه بخش تشکیل شده است. یکی از بخش‌های آن بافت قدیمی بندر محسوب می‌شود. در واقع بخش تاریخی روستا هم در همین قسمت قرار دارد. برای همین این بخش از روستا به لافت قدیم شهرت دارد. کوچه‌های این بخش از بندر دارای کوچه‌هایی باریک و کم عرض هستند. خانه‌ها نیز در همین کوچه‌ها به صورت فشرده ساخته شدهاند. بادگیرهای کوچک و بزرگی بر روی بام منازل این منطقه افراشته شده است. هیچ کدام از کوچه های این روستا بن بست نیستند. هر کوچه به محله و کوچه‌ای دیگر دسترسی دارد.
جاهای دیدنی قشم
با توجه به وسعت این جزیره دیدنی های قشم کم نیستند. در هر گوشه از ساحل و گوشه گوشه روستاها شما میتوانید جاهای دیدنی قشم را مشاهده کنید. با این حال می‌توان از دیدنی های قشم به غار خربس، قلعه پرتغالی های قشم، دره ستارگان، جنگل حرای قشم، تنگه چاهکوه، دره قاضی، قبرستان سربازان پرتغالی قشم، پارک کروکدیل های قشم، غار نمکدان قشم و روستا و بندر لافت اشاره کرد.
آب و هوای جزیره قشم
برای کسانی که سفر در ایران و سفر به جزیره قشم را انتخاب کرده اند، دانستن آب و هوا و شرایط جوی این جزیره یکی از نکات مهم است. در این قسمت آب و هوا و شرایط دمایی این جزیره آورده شده است. با مراجعه به این بخش میتوانید از شرایط دمایی این جزیره در هر روز آگاهی یابید.
لوکیشن دقیق چاه های تلا لافت قشم
در بخش‌های بالا به آدرس این چاههای تاریخی و اسرارآمیز اشاره شده است. در این قسمت لوکیشن دقیق چاههای تلا آورده شده است. با مراجعه به این بخش و با کمک نرم افزارهای نقشه‌خوانی گوشی همراه هوشمندتان مانند گوگل مپ تا رسیدن به چاه های تلا قشم دیدنی را مسیریابی کنید.
اگر روش استفاده از گوگل مپ را نمی‌دانید، بر روی این لینک لمس(کلیک) کرده تا شما را در روش استفاده از این نرم افزار یاری رساند.
امتیاز شما به این صفحه:
چاه های تلا لافت جزیره قشم
چاه های تلا لافت جزیره قشم از جمله جاهای دیدنی قشم هستند. در مطلب بالا به معرفی، تاریخچه، دیدنی های لافت و آدرس چاه های تلا بندر لافت جزیره قشم پرداختیم.