مسجد حکیم اصفهان، مسجدی تاریخی و چهار ایوانی زیبایی از جاهای دیدنی اصفهان است. این مسجد از مساجد ایران یکی از جاذبه‌های مهم توریستی و مذهبی شهر اصفهان می‌باشد که در زمان صفویه ساخته شد. مسجد جامع حکیم اصفهان در دوره حکومت شاه عباس دوم صفوی و به دست پزشک حاذق وی بنا شده است. از این رو به آن مسجد حکیم نام دادند. نام دیگر این بنای تاریخی، مسجد جورجیر اصفهان است. بنای مسجد در واقع بر روی بنای مسجدی قدیمی مربوط به قرن 4 هجری قمری ساخته شد. این مسجد قدیمی به “مسجد جوءجوء” یا “جورجیر” معروف بوده است که به آن “مسجد جامع صغیر” نیز می‌گفتند. در این مطلب وجه تسمیه مسجد جامع حکیم اصفهان، تاریخچه، معماری، حوضخانه، ویژگی‌ها و آدرس این مسجد آورده شده است.
وجه تسمیه مسجد حکیم اصفهان
این مسجد بر روی بنای قدیمی‌تر مسجد جوءجوء ساخته شده است. نام دیگر این مسجد جورجیر نیز می‌باشد. دلیل نام گذاری آن به حکیم، فردی به نام محمد داوود حکیم بوده است.
محمد داوود حکیم، در زمان صفویه پزشک شاه عباس دوم و شاه صفی بود. شاه عباس به دلایلی این پزشک را به کشور هندوستان تبعید میکند. داوود حکیم در دربار پادشاه هندوستان به دلیل مهارت بالای خود می‌تواند شهرت و محبوبیت زیادی را کسب کند. به همین دلیل پادشاه هند به وی لقب “مقرب خان” داد. همچنین در ازای خدمت او پاداش و دستمزد بالایی نیز به او بخشید.
بعد از گذشت سال‌ها داوود حکیم توانست مبالغ زیادی را در طول طبابت خود به پس انداز کند. او بخش زیادی از این پول‌ها را برای خانواده خود به ایران فرستاد. وی از خانواده خود درخواست کرد تا این پول را صرف ساختن مسجدی در اصفهان کنند. از آن پس مسجد جوءجوء به مسجد جدیدتر یعنی مسجد حکیم اصفهان تغییر نام داد. امروزه اما مسجد جامع حکیم اصفهان را به دلیل قرارگرفتن در محله قدیمی جورجیر، بیشتر به مسجد جورجیر اصفهان می‌شناسند.
تاریخچه مسجد حکیم اصفهان
مسجد جامع حکیم اصفهان، مسجدی کهن است که بنای اصلی و پیشین آن به بیش از 1000 سال پیش برمی‌گردد. بنای اصلی و سابق در زمان حکومت آل بویه ساخته شد. مسجد اولیه را فردی به نام “صاحب ابن عباد” ساخت.
ساخته شدن مسجد در سال 1067 آغاز شده و در سال 1073 هجری قمری به اتمام رسیده است. این مسجد دو بار و در دوره پهلوی و دوره کنونی بازسازی و مرمت شد.
اولین بازسازی در سال 1330 زمان پهلوی و دومین بازسازی نیز در سال‌های اخیر توسط سازمان میراث فرهنگی انجام شد. مسجد جورجیر اصفهان انتهای بازار رنگرزان اصفهان قرار دارد و به همین دلیل به آن مسجد جامع رنگرزان نیز می‌گویند. نام این مسجد در دوره پهلوی اول و در سال 1313 در فهرست آثار ملی ایران قرار گرفت.
معماری مسجد حکیم اصفهان
مسجد جورجیر اصفهان یا همان مسجد جورجیر اصفهان، 8000 متر مربع مساحت دارد. بیشترین مصالحی که در مسجد استفاده شده است، آجر و گل میباشند. از کاشی کاری‌های لاجوردی زیادی نیز برای زینت بخشیدن به نمای خارجی مسجد استفاده کرده‌اند. مسجد جورجیر اصفهان، همانطور که گفته شد، جزء مساجد 4 ایوانی مهم ایران می‌باشد.
هر کدام از ایوان‌های مسجد جورجیر اصفهان، به یک راهروی بزرگ می‌رسد. ایوان جنوبی مسجد نسبت به دیگر ایوان‌های مسجد از لحاظ و جنبه معماری، زیبایی بیشتری دارد. تزیینات به کار رفته در ایوان جنوبی این مسجد و دیگر ایوان‌ها، کاشی کاری، مقرنس کاری و گره کشی هستند. علاوه بر این تزیینات، خط بنایی مسجد جامع حکیم اصفهان نیز در نوع خود بی نظیر است.
مسجد جورجیر اصفهان دارای 3 سردر ورودی در بخش‌های شرقی، غربی و شمالی است. در سردر شرقی مسجد، یک کتیبه زیبا به خط فارسی نوشته شده است. مقرنس کاری نیز در تمام سردرهای مسجد حورجیر اصفهان دیده می‌شود. درب جورجیر یکی از مهم‌ترین بخش‌های مسجد است که توصیه می‌شود حتما از آن دیدن کرد. چرا که از نظر زیبایی شناختی و معماری در این مسجد، بسیار با اهمیت و خاص می‌باشد. ابعاد صحن مسجد 61 در 53 متر است. یک حوض سنگی بزرگ نیز در وسط حیاط قرار دارد.
مسجد جامع حکیم اصفهان، علاوه بر داشتن 4 ایوان، دارای 3 شبستان و 4 محراب نیز می‌باشد. شبستان اصلی مسجد در زیر گنبد و در پشت ایوان جنوبی، یعنی زیباترین ایوان آن قرار دارد. بزرگ‌ترین محراب مسجد جورجیر در همین شبستان می‌باشد که از حیض زیبایی معماری نسبت به 3 محراب دیگر برتری دارد. در این محراب از مرمر و فیروزه استفاده شده است. کتیبه‌ای با نوشته‌های قرآنی و با زمینه لاجوردی، زیبایی محراب را دو چندان کرده است.
حوض خانه مسجد جورجیر اصفهان
در پایین مسجد یک حوضخانه زیبا و با صفا با ابعاد 8.8 در 7.7 قرار دارد. در بخش بالایی دیوارهای حوضخانه، حفره‌های کوچک با اشکال هندسی 6 ضلعی به طور منظم تعبیه شدند.
این حفره‌های کوچک و متعدد در کنار هم علاوه بر جنبه زیبایی باعث تامین نور و روشنایی حوضخانه نیز می‌شوند. چندین طاق نما نیز اطراف حوض را محصور کرده‌اند و دارای سکویی برای نشستن هستند. طاق نمای شاه نشین نیز در بخش جنوبی حوضخانه قرار دارد. این طاق نما به دلیل اندازه بزرگ و تزیینات بیشتر به راحتی قابل تشخیص است.
ویژگی های مسجد حکیم اصفهان
مسجد جامع حکیم اصفهان دارای 2 ساعت آفتابی زیبا می‌باشد. یکی از این ساعت‌های آفتابی در قسمت شمال غربی مسجد جورجیر اصفهان قرار گرفته است. محل قرار گیری ساعت آفتابی دیگر نیز در بالای ایوان شمال غربی مسجد است. مسجد جامع حکیم اصفهان مدفن افراد نام آشنایی می‌باشد. از جمله افراد که در این مسجد دفن شده‌اند، “محمد ابراهیم کلباسی” است.
این فرد یکی از مهم‌ترین و سرشناس‌ترین عارفان زمان خود در قرن 13 هجری قمری بوده است. در جنوب مسجد جامع حکیم اصفهان نیز یک مقبره کوچک به نام “مقبره سادات” می‌باشد که مقبره‌ای بسیار معروف است. آرامگاه بانی مسجد حکیم اصفهان یعنی محمد داوود حکیم نیز در شمال مسجد قرار داشت. متاسفانه امروزه در جای این مقبره یک مغازه ساخته شده است.
مسجد جورجیر اصفهان یک شبستان زمستانی هم دارد. این شبستان دارای دو بخش زنانه و مردانه است و در قسمت غربی مسجد جامع حکیم اصفهان می‌باشد. هر کدام از بخش‌های زنانه و مردانه دارای سقف‌هایی با شکل‌های متفاوت و زیبایی هستند. هر دو سقف این شبستان یک سوراخ با درپوش مرمرین دارند. کاربرد این درپوش‌ها، حفظ گرمای داخل شبستان بوده که به همین دلیل آن شبستان زمستانه می‌گفتند. در پشت بام شبستان زنانه نیز محلی برای برپایی نماز در فصل تابستان طراحی شده است. در این پشت بام یک محراب و یک مهتابی ( سکویی برای نشستن) قرار داده شده است.
دیدنی های اصفهان
از جاهاب دیدنی می‌توان از میدان نقش جهان، خانه ملاباشی، عمارت عالی قاپو، کاخ چهلستون، مسجد شیخ لطف الله، تخت فولاد، سی و سه پل، پل خواجو، کوه صفه، پارک ناژوان، عصارخانه شاهی، بازار قیصریه، سردر قیصریه اصفهان، باغ پرندگان اصفهان، مسجد شاه و کلیسای وانک نام برد.
آدرس مسجد حکیم اصفهان
مسجد جامع حکیم اصفهان در محله قدیمی باب الدشت همین شهر قرار دارد. امروزه محله آن را به حکیم نیز می‌شناسند. برای رفتن به این مسجد باید به خیابان عبدالرزاق یا انتهای بازار رنگرزان بروید تا به سردر ورودی مسجد جورجیر اصفهان برسید.
آب و هوای شهر اصفهان
شهر تاریخی اصفهان به سبب دوران اوج خویش که در زمان حکومت صفویان بود، دارای مساجد تاریخی بسیاری ست که از زیبایی معماری زبان‌زد هستند. در این بخش برای کسانی که در سفر در ایران شهر اصفهان و بازدید از جاهای دیدنی اصفهان را انتخاب کرده اند، آب و هوای این شهر آورده شده است. با مراجعه به این بخش می‌توانید از شرایط دمایی این شهر در هر روز آگاهی یابید.
لوکیشن دقیق مسجد جامع حکیم اصفهان
در بخش‌های بالا به آدرس و مسیرهای دسترسی به این مسجد دیدنی اشاره شده است. در این بخش برای کسانی که برای اولین بار به این شهار سفر می‌کنند، لوکیشن دقیق این مسجد آورده شده است. با مراجعه به این بخش و با کمک نرم افزار گوگل مپ تا رسیدن به این مسجد تاریخی را مسیریابی کنید.
اگر روش استفاده از گوگل مپ را نمی‌دانید، با لمس یا کلیک بر روی این قسمت می‌توانید از روش استفاده از این نرم افزار آگاهی یابید
امتیاز شما به این صفحه:
مسجد حکیم اصفهان
مسجد حکیم اصفهان، مسجدی تاریخی و چهار ایوانی زیبایی از جاهای دیدنی اصفهان است. در ادامه به معرفی، تاریخچه، عکس و آدرس مسجد حکیم اصفهان می‌پردازیم.