برج بازار نو اردکان

برج بازار نو اردکان یکی از بناهای دیدنی شهر تاریخی اردکان است. در قرون گذشته حصاری پیرامون شهر اردکان وجود داشت که دارای 50 برج و 8 دروازه بود. در گذر زمان بسیاری از دروازه و برج‌ها ویران شد. برج بازارنو یکی از برج‌های باقیمانده از حصار قدیمی اردکان و در حال حاضر روبه‌روی باع ملی اردکان است. برخی معتقدند که این بنا به دوره قاجار تعلق دارد. در این نوشتار به معرفی، تاریخچه، آدرس و ساعات بازدید برج بازار نو اردکان اشاره خواهیم‌ کرد.

معرفی برج بازار نو اردکان

سالانه گردشگران زیادی برای بازدید از اماکن تاریخی شهرستان اردکان به این شهر سفر می‌کنند. برج بازار نو اردکان از جمله ابنیه تاریخی این شهرستان است که در جنوب شهر واقع شده و هر ساله جمعیت زیادی از آن بازدید می‌کنند. بنابراین می‌توان گفت که این برج بلند و قدیمی از جمله آثار باستانی پرطرفدار در این شهر به شمار می‌رود.

برج بازارنو اردکان

این برج یک بنای استوانه‌ای آجری است که درون آن پله‌هایی مارپیچی وجود دارد. این راه پله مسیر دسترسی به بام برج است. در گذشته این بنا برای دیده‌بانی و تیراندازی به سوی دشمنان به کار برده می‌شده‌ است.

سبک معماری

باید توجه داشت که باروی قدیمی اردکان، از خشت و گل ساخته شده‌ بود. تنها در ساخت برج‌های این بارو از آجر استفاده می‌شد. در معماری برج بازار نو تزئینات معمول گذشته مانند کنگره‌های گلی به چشم می‌خورد. طاق‌های استفاده شده در ساخت این برج آجری به شکل چهار بخشی بوده و جزئی از سازه به حساب می‌آید.

آشنایی با شهر اردکان

شهرستان اردکان یکی از پرجمعیت‌ترین شهرهای استان یزد است که با قدمت بسیار و بافت تاریخی خود می‌تواند هر بیننده ای را مجذوب تاریخ و فرهنگ خود کند. با سفر به شهرستان کویری اردکان و بازدید از بافت تاریخی و اماکن باستانی آن می‌توانید به دل تاریخ سفر کرده و با شرایط زندگی، فرهنگ و تاریخ مردم اردکان در سده‌های هشتم تا سیزدهم هجری آشنا شوید. عموم ابنیه باستانی برجای مانده در دل این شهر مربوط به سده دهم است.

برای بررسی قدمت و تاریخچه بنای باستانی برج بازار نو اردکان لازم است که قدمت این شهرستان را بررسی کنیم تا بتوانیم به تاریخ دقیقی از ساخت این برج برسیم. همچنین با بررسی قدمت و تاریخچه ساخت این برج کهن می‌توان با معماری دوره ساخت برج و ظرافت کار معماران آن دوره آشنا شد.

بررسی تاریخچه اردکان

شهر اردکان جدید در قرن هشتم هجری پایه‌گذاری شد. مردم اردکان پیش از احداث این شهر در مکان دیگری به نام زردگ اقامت داشتند. در سفر به اردکان می‌توان ویرانه‌های بر جای مانده از بافت شهر قدیم اردکان یعنی محله زردگ را مشاهده کرد. به نظر می‌رسد جاری شدن آب در محله زردگ و به وجود آمدن سیلاب، مردم این منطقه را وادار ساخت تا خانه‌های خود را رها کرده و محل جدیدی را برای اقامت انتخاب کنند.

بنابراین اردکانی‌ها از اوایل قرن هشتم هجری از زردگ خارج شدند و در فاصله 10 کیلومتری از شهر قدیمی، شهر جدیدی احداث کردند. طبق نظر باستان‌ شناسان میدان قلعه و محله چرخاب اولین مکان‌هایی بودند که در شهر جدید اردکان ساخته شدند. با گذشت سال‌ها جمعیت شهر رو به افزایش گذاشت و محله‌ها و اماکن جدید در شهر ساخته شد.

میدان بالاده که در جنوب شهر واقع شده، دومین محله پرجمعیتی است که در شهر جدید اردکان ساخته شد. این محله برای اردکانی‌های ساکن در محله چرخاب یک محله جدید به حساب می‌آمد. از همین رو نام اماکن این محله همگی از پسوند کلمه نو برخوردارند. مانند برج بازار نو اردکان که در این محله واقع شده ‌است.

گسترش جمعیت موجب شد تا اردکان روز به روز بزرگ‌تر شده و شکل شهری به خود بگیرد و در نهایت شهر جدید اردکان به وجود آید.

حصار دور شهر

در گذشته‌های دور به دلیل ضعف حکومت مرکزی در برقراری امنیت و ناامن بودن مناطق مختلف، به دور شهرها حصار و بارو می‌کشیدند. باروی اردکان بارها تخریب و دوباره بازسازی شد. آخرین بار در زمان قاجار این حصار مرمت گشت. از اسناد تاریخی این طور برمی‌آید که بارو طولی در حدود 3 هزار متر داشته و دارای 50 برج در نقاط مختلف ‌بوده ‌است. از برج‌ها برای دیده‌بانی و تیراندازی استفاده می‌شد.

همچنین حصار دور شهر دروازه‌های متعددی نیز داشت که برای عبور و مرور از آن استفاده می‌شد. دروازه‌ها دارای دو لنگه در بزرگ و دو برج در دو طرف بودند. در کنار هر دروازه یک اتاقک نگهبان، یک مسجد و آب‌انبار نیز وجود داشت. در شرایط ناامنی تمام دروازه‌ها بسته و فقط دروازه بازار نو و کوشک نو برای ورود و خروج اهالی مورد استفاده قرار می‌گرفت.

زمان ساخت برج بازار نو 

با بررسی معماری بافت دو محله جدید و قدیم شهر اردکان یعنی محله چرخاب و محله بالاده می‌توان گفت که معماری برج بازار نو اردکان قطعا مربوط به دوره پادشاهان قاجاریه است.

نمای برج بازار نو از باغ ملی

بعد از احداث باغ ملی تهران و ساخت سردر باغ ملی در دوره پهلوی اول، ایجاد باغ‌های ملی در ایران در شهرهای مختلف آغاز شد. در شهر اردکان نیز قبرستان نزدیک تکیه بازار نو تخریب و باغ ملی احداث شد. اکنون نمای برج بازار نو از این باغ بسیار دیدنی و تماشایی است.

مرمت برج

این برج در سال 1394 تحت نظارت میراث فرهنگی مرمت و بازسازی شد. یکی از مشکلات این برج رعایت نکردن حریم این بنا است. به این شکل که ساختمان‌های اطراف بسیار نزدیک به این برج ساخته شده‌اند و فاصله مناسب را حفظ نکرده‌اند.

آدرس و ساعت بازدید

برج بازار نو اردکان در خیابان امام خمینی اردکان قرار دارد. از 6 صبح الی 12 شب امکان بازدید از این برج فراهم است.

بهترین زمان برای سفر

اگر قصد سفر به اردکان را دارید و نگران هوای کویری آن هستید، باید توجه داشت که بافت قدیمی شهر شامل بازارها و کوچه‌های سرپوشیده، سبب می‌شود تا شما از گرمای کویر در امان بمانید. با این وجود بهترین زمان برای بازدید از این برج و سایر مکان‌های تاریخی اردکان زمستان و اوایل بهار است.

جاهای دیدنی اردکان

در کنار بازدید از برج بازار نو اردکان می‌توان از پارک باغ ملی، برج اردکان، حسینیه بازار نو و مقبره امام‌زاده محمد گل‌سرخی که همگی در کنار برج بازار نو اردکان قرار دارند، دیدن نمود. همینطور از دیگر جاهای دیدنی اردکان می‌توان به مسجد جامع اردکان، حمام چرخاب یا سعیدا، مسجد زیرده، آسیاب دژک، بازار چارسوق و چک چک اشاره کرد.

پیش‌بینی هوای اردکان

برای برنامه ریزی بهتر سفر لازم است، تا از شرایط جوی منطقه مطلع شویم. به همین سبب در بخش زیر پیش‌بینی وضع آب و هوایی شهر اردکان را در پنج روز آینده قرار گرفته است.
اردكان آب و هوای

لوکیشن دقیق برج بازار نو

در قسمت بالا آدرس این برج ذکر شد. در این بخش لوکیشن دقیق آورده شده، تا با کمک گوشی همراه هوشمندتان بتوانید به راحتی مسیریابی نمایید.
عکس‌های این پست توسط جناب آقای محمد پورروستایی اردکانی ثبت شده‌اند.