فرق گلیم با گبه به عنوان دو محصول دستباف سنتی کاملاً در ظاهر آنها مشخص است. زیرا مهمترین تفاوت گلیم با گبه در بافت بدون پرز گلیم در مقابل بافت پرزدار گبه است. اما این دو محصول تفاوتهای دیگری نیز دارند. ما در این مطلب ابتدا به بیان مزایا و معایب گبه و مزایا و معایب گلیم میپردازیم. پس از آن تفاوت گلیم با گبه را از جنبههای مختلف مانند ضخامت، شیوه بافت، میزان مواد اولیه و قیمت گبه و گلیم بررسی میکنیم.
تفاوت گلیم با گبه
در واقع تفاوت اصلی گلیم و گبه در نوع بافت و داشتن پرز یا نداشتن پرز است. و همینطور این دو در ظرافت و ضخامت و لطافت متفاوت هستند.
مزایا و معایب گبه
مهمترین مزیت گبه دستباف ارزش هنری آن است. به این معنا که گبه مانند یک تابلوی نقاشی، تصورات و آرزوهای زنان عشایر را به تصویر میکشد. اگر بخواهیم تصاویر گبه را به چیزی تشبیه کنیم نقاشی کودکان، نزدیکترین تصویر به طرح گبه سنتی ایران است. مشابهت به نقاشی کودکان به این خاطر است که ایجاد یک نقش با گره تنها با خطوط ساده امکانپذیر است. البته طرح تمام گبهها اینطور نیست.
ولی مشهورترین گبهها محصولاتی هستند که تصویری از زندگی عشایر در قالب یک طرح بسیار ساده و کودکانه بر روی آن نقش بسته است. دیگر مزیت گبه وجود پرزهای بلند پشمی آن است که این محصول را به زیراندازی گرم و نرم تبدیل میکند.
البته همین پرزهای بلند و ضخامت گبه میتواند در زمره معایب گبه نیز قرار گیرد. ضمن اینکه در شیوه خاص بافت این محصول مواد اولیه یا الیاف زیادی مصرف میشود.
مزایا و معایب گلیم
مزایا و معایب گلیم دستباف را میتوان در هر دو مرحله تولید و مصرف بیان کرد. مهمترین مزیت گلیم در مرحله تولید بافت ساده و سریع آن است. چون در بافت این محصول از گره استفاده نمیشود تولید آن از محصولاتی مانند قالی یا گبه بسیار آسانتر است. ضمن اینکه به دلیل همین شیوه بافت، مواد اولیه کمتری نیز برای گلیم بافی صرف میشود. در مرحله مصرف نیز گلیم محصولی است که به دلیل نوع بافت و ظرافت آن کاربردهای فراوانی دارد.
علاوه بر آن، تنوع طرح و رنگ و قیمت مناسب آن موجب شده فروش خوبی داشته باشد. گلبه از جمله فرشهايي ست كه بافتي زبرتر داشته دو از لحاظ ضخامت در مقام قياس با گبه باريكتر است.
در مقالات متنوع دیگری به گلیم ایرانی، گلیم قشقایی، گلیم پشمی، گلیم سفره کردی، گلیم عنبران، فرق گلیم با جاجیم، گلیم سنتی، تفاوت گلیم با فرش و گلیم نقش برجسته ایلام میپردازیم.
ابعاد مختلف فرق گلیم با گبه
روش بافت
همانطور که گفتیم روش بافت گبه و گلیم تفاوت اساسی دارد. گلیم بافی حاصل رد کردن تار و پودها از زیر و روی یکدیگر است. به عبارت دیگر در گلیم بافی از گره زدن استفاده نمیشود. اما بافت گبه با گره زدن پود بر روی تار و سپس پودگذاری انجام میشود. اساساً وجود پرز در یک محصول دستباف نشانه استفاده از گره در بافت آن است.
ضخامت
مهمترین تفاوت گلیم با گبه در ضخامت آنها است. نوع بافت گبه موجب تولید محصولی با پرزهای بلند و ضخیم میشود. اما نوع بافت گلیم موجب تولید محصولی بدون پرز و ظریف میشود.
مواد اولیه
به تبع تغییر شیوه بافت، میزان مواد اولیه یا الیاف مورد نیاز برای بافت نیز متفاوت است. بدیهی است در بافت ضخیم و پرزدار گبه الیاف بیشتری مصرف میشود. اما بافت بدون پرز گلیم به الیاف بسیار کمتری نیاز دارد.
طرح و نقش
طرح و نقش یک محصول نیز تحت تأثیر شیوه بافت آن قرار دارد. در شیوه بافت گلیم امکان ایجاد نقشهای ظریف یا پیچیدهتر مانند نقوش فرش و قالی وجود ندارد. به همین خاطر طرح گلیم معمولاً با نقوش هندسی ایجاد میشود. اما در گبه بافی به دلیل استفاده از گره امکان ایجاد نقشهای ظریفتر وجود دارد.
قیمت گبه و گلیم
قیمت گبه و گلیم شاید مهمترین فرق گلیم با گبه باشد. گبه به دلیل طرحهای انحصاری و بافت دشوار و زمانبر و به عنوان یک اثر هنری، قیمت بالایی دارد. اما گلیم در میان منسوجات دستباف، محصولی با قیمت مقرون به صرفه محسوب میشود.
هرچند براي صنايع دستي ايران مخصوصا منسوجات قيمتي نميتوان گذاشت. به عبارتي ديگر هنر دستان مردمان ايران از ديرباز زبان زد جهانيان است. اين مهم را ميتوان در قالي ايراني نيز ديد. زيبايي آنها در نقش و نگارهاي آن و رنگهاي بكر و زيبايي ست كه برخي از آنها منحصر به ايران است.
عکسهای این مطلب را سرکار خانم رقیه میرزایی عزیز ثیت کردند.
امتیاز شما به این صفحه:
فرق گلیم با گبه
فرق گلیم با گبه در ظاهر آنها مشخص است. زیرا مهمترین تفاوت گلیم با گبه در بافت بدون پرز گلیم در مقابل بافت پرزدار گبه است. در متن بالا به فرق گلیم و گبه به تفصیل پرداختیم.