کاخ مرمر تهران(موزه هنر ایران)

کاخ مرمر تهران یکی از زیباترین کاخ های تاریخی ایران است. این بنا از لحاظ تزئینات فاخری که در آن اجرا شده با مسجد شیخ لطف الله اصفهان مقایسه می‌شود. کاربری این کاخ در طول تاریخ بارها تغییر کرده است. در حال حاضر این مجموعه به موزه هنر ایران اختصاص یافته است. ما در این مطلب ابتدا به معرفی کاخ مرمر تهران و تاریخچه و معماری آن می‌پردازیم. پس از آن تالارهای مختلف موزه هنر ایران از جمله اتاق خاتم کاخ مرمر را معرفی می‌کنیم. در ادامه اطلاعات کامل بازدید از کاخ مرمر از جمله رزرو بلیط کاخ مرمر و ساعت بازدید کاخ مرمر را بیان می‌کنیم. در بخش پایانی نیز با پاسخ به سؤال کاخ مرمر تهران کجاست؟ برای علاقمندان کاخ مرمر آدرس، آب و هوای شهر تهران، دیدنی های تهران و تلفن تماس را همراه با مجموعه کاملی از عکسهای کاخ مرمر ارائه خواهیم کرد.

معرفی کاخ مرمر تهران

کاخ مرمر تهران یکی از بناهای تاریخی به جا مانده از دوران پهلوی است. گفته می‌شود این بنا به دستور رضا شاه و با هدف نمایش قدرت و شکوه پهلوی احداث شده است. او که تصمیم داشت بنای باشکوهی از جنس مرمر در این مکان احداث کند با دریافت سرپوشی از جنس طلا از جانب مردم اصفهان بر این امر مصمم شد. این سرپوش که مشابه گنبد مسجد شیخ لطف الله اصفهان ساخته شده بود هم‌اکنون بر بالای کاخ دیده می‌شود.

تاریخچه کاخ مرمر تهران

در مورد تاریخ ساخت کاخ مرمر تهران اطلاعات دقیقی موجود نیست. در برخی منابع سال ساخت بنا 1304 عنوان شده اما ظاهراً در این زمان ساخت بنا آغاز شده و تا سال 1316 ادامه داشته است. یک مهندس ارمنی به نام لوون تادوسیان معماری بنا را بر عهده داشته است. تزئینات بنا با هنرهای اصیل ایرانی نیز توسط اساتید ماهری چون حسین طاهرزاده بهزاد و محمد حسین صنیع خاتم اجرا شده است. نقل است که استاد کاشی‌کار این بنا برای ایجاد رنگ کرمی خاص کاشی‌های بنا از ترکیبات طلا استفاده کرده است.

این کاخ در ابتدا محل اقامت زمستانی و دفتر کار رضا شاه بود. در زمان محمدرضا شاه پهلوی نیز از این مکان به عنوان دفتر رسمی پادشاه استفاده می‌شد که تمامی ملاقات‌های رسمی شاه در آن برگزار می‌شد. محمدرضا شاه به همراه همسر اول خود فوزیه در این کاخ زندگی می‌کرد. بعدها مراسم عقد شاه با ثریا اسفندیاری (همسر دوم) و مراسم نامزدی شاه با فرح دیبا (همسر سوم) نیز در همین کاخ برگزار شد. ترور نافرجام محمدرضا شاه در 21 فروردین سال 1344 نیز در محوطه همین کاخ رخ داد. بعد از آن واقعه دفتر شاه به کاخ صاحبقرانیه منتقل شد. در سال 1355 این کاخ به عنوان موزه پهلوی برای عموم بازگشایی شد.

با وقوع انقلاب در سال 1357 این موزه تعطیل شد و مجموعه در اختیار نهادهای دولتی قرار گرفت. از ابتدای انقلاب تا سال 1397 این مجموعه در اختیار کمیته انقلاب اسلامی، قوه قضاییه و مجمع تشخیص مصلحت قرار داشت. در سال 1397 این مجموعه با همکاری بنیاد مستضعفان و سازمان میراث فرهنگی به طور اصولی ترمیم و بازسازی شد. در نهایت این مجموعه در سال 98 تحت عنوان موزه هنر ایران برای عموم بازگشایی شد.

معماری کاخ مرمر تهران

کاخ مرمر تهران با نمای سنگ مرمر و درب و پنجره‌های باشکوه بسیار تماشایی است. نمای این بنا با هنر سنگ تراشی و با نقوش مختلف به زیبایی آراسته شده است. از این حیث این بنا شباهت زیادی به بناهای دوران هخامنشی دارد. درب و پنجره‌های چوبی بنا نیز با هنر منبت‌کاری آراسته شده است. این کاخ در زمینی به وسعت بالغ بر 35000 متر مربع احداث شده است.

عمارت اصلی که در میان باغی سرسبز واقع شده حدود 2870 کیلومتر مربع وسعت دارد. نقاط مختلف این کاخ با هنرهای تزئینی متنوع از قبیل خاتم‌کاری، آینه کاری، گچ‌کاری و نقاشی برجسته آراسته شده است. منبت کاری درب‌های چوبی کاخ نیز توسط بهترین اساتید آن دوران یعنی استاد سید علی و استاد نوروز انجام شده است. در این منبت‌کاری‌ها به سبک دوران ساسانی نقوش روایی به تصویر کشیده شده است.

موزه هنر ایران

موزه هنر ایران با نمایش بیش از 400 اثر ارزشمند هنری و باستانی در دو طبقه راه‌اندازی شده است. طبقه اول موزه چهار تالار وجود دارد که آثار متعلق به سده‌های اولیه اسلامی در آنها نگهداری می‌شود. تالار هنر کهن، تالار باستان یک، تالار باستان دو و تالار هنر ایرانی اسلامی گالری‌های موجود در این طبقه هستند. ظروف سفالی و گزیده‌ای از آثار فاخر هنرهای ایرانی و اسلامی بخشی از آثار موجود در این طبقه هستند. سالن انتظار، بخش اداری، نمازخانه و تالار کنفرانس موزه نیز در این طبقه قرار دارند.

برای دسترسی به طبقه دوم موزه بازدیدکنندگان از سرسرای بسیار باشکوه کاخ عبور می‌کنند. طبقه دوم موزه به آثار هنری اختصاص یافته است. تالار نقش، تالار رنگ، تالار آینه، تالار ترنج، تالار خاتم، تالار کتابت، تالار صناعت، تالار نور و تالار نگارین گالری‌های موجود در طبقه دوم موزه هستند. در ادامه به اختصار به معرفی بخش‌های مختلف موزه می‌پردازیم.

تالار ورودی

تالار ورودی یا سرسرای کاخ مرمر تهران زیباترین قسمت این کاخ است. دیوارهای این تالار تا ارتفاع یک متر از سنگ مرمر بوده و مابقی دیوار با تزئینات هنرمندانه‌ای اعم از گچبری و نقاشی آراسته شده است. پلکان مرمرین تالار نیز به سبک هنرهای دوران ساسانی و هخامنشی با نقوش برجسته آراسته شده است. سقف گنبدی خاص این بنا در اتاقی در بالای همین سرسرا نصب شده است. این تالار با بهره‌مندی از هنر تحسین‌برانگیز هنرمندان زبردست آن دوران جلوه‌ای بی‌نظیر و استثنایی دارد.

استاد حسین لرزاده، استاد حسین کاشی‌تراش، استاد اسماعیل خاک‌نگار مقدم، استاد ابراهیم کاظم‌پور، استاد حاج محمود ارش نگار و استاد حسین بهزاد اساتیدی بودند که اثری جاودان از خود در این بنا به جا گذاشتند. در دیوارهای شمالی و جنوبی سرسرا نیز دو تابلو نقاشی از هنرمند آلمانی آلبرت هونمان نصب شده که مناظری از ایران را به تصویر کشیده است. در دیوارهای شرقی و غربی تالار نیز دو نگاره روایی با تذهیب استاد حسین طاهرزاده بهزاد دیده می‌شود.

تالار هنر کهن

در این بخش از موزه هنر ایران قدیمی‌ترین آثار متعلق به فرهنگ و تمدن ایران به نمایش گذاشته شده است. به همین خاطر از لحاظ باستان شناسی این بخش از موزه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. مهمترین آثار این بخش عبارتند از:

• سفال منقوش متعلق به هزاره پنجم قبل از میلاد
• سفال نخودی مخروطی متعلق به هزاره چهارم پیش از میلاد (کشف شده در تل باکون فارس)
• و سفال نخودی منقوش متعلق به هزاره سوم پیش از میلاد (کشف شده در غرب ایران)
• پیکره الهه مادر ایلامی متعلق به هزاره دوم پیش از میلاد (کشف شده در خوزستان)
• ظرف سفالی سه پیاله‌ای و الهه‌های مفرغی متعلق به هزاره اول پیش از میلاد (کشف شده در شمال غربی ایران)

تالار باستان یک

این تالار به نمایش هنر ایرانی در دوره پیش از ورود اسلام اختصاص دارد. آثار به نمایش گذاشته شده در این تالار به دوران هخامنشیان، اشکانیان و ساسانیان تعلق دارند. درواقع آثار شاخص تالار باستان یک عبارتند از:

• تکوک یا ریتون هخامنشی
• ظرف سفالی به شکل پا متعلق به دوره اشکانیان
• زیورآلات و تندیس شیشه‌ای پادشاه ساسانی

تالار باستان دو

در این تالار آثار متعلق به اواخر دوره ساسانی و دو سده اول دوره اسلامی به نمایش گذاشته شده است. در این دوره با تلفیق هنرهای ایرانی و اسلامی تغییرات قابل توجهی در آثار هنری ایران ایجاد شد. آثار شاخص این تالار سفالینه‌هایی است که عمدتاً در نیشابور، گرگان و شوش کشف شده است.

تالار هنر ایرانی اسلامی

در این تالار آثار متعلق به قرون اولیه اسلامی تا دوران قاجار به نمایش گذاشته شده است. در این تالار آثار متنوعی اعم از آثار چوبی منبت کاری شده، کاشی‌های زرین‌فام، سفالینه‌های منقوش، سکه‌های طلا، ادوات جنگی جواهر کاری شده، آثار نقاشی و خطاطی وجود دارد.

سرسرای دوم

برای دسترسی به طبقه دوم موزه بازدیدکنندگان باید از راهرو، پلکان و سرسرای دیگری عبور کنند. در این راهرو اطلاعاتی در مورد سازندگان و هنرمندان این بنا ارائه شده است. در دو طرف پلکان منتهی به طبقه دوم دو ویترین از آثار قلمزنی و فلزکاری قرار دارد. دو تابلوی نقاشی از مکتب آبرنگ اصفهان نیز در این سرسرا دیده می‌شود. اوج زیبایی و ظرافت این کاخ در همین قسمت و گنبد تماشایی آن است. تصاویر تزئینات گنبد از زیباترین عکسهای کاخ مرمر است.

تالار نقش

این تالار به آثار نقاشی خاص و بسیار زیبای دوره قاجار تعلق دارد. زیباترین آثار این تالار دیوار نگاره‌هایی متعلق به قرن 13 است که در آن تصاویری از جنگاوری ایرانیان به تصویر کشیده شده است. دیوار نگاره مرد فرنگی و دیوار نگاره مجلس ملاقات شاه طهماسب و همایون شاه دیگر آثار شاخص موجود در این تالار هستند.

تالار رنگ

تالار رنگ که در گذشته تالار سفره خانه نام داشت یکی از زیباترین بخش‌های کاخ مرمر تهران است. این تالار با گچبری‌های ظریف و چشم‌نوازی آراسته شده است. گچبری این تالار توسط اساتید مطرح این هنر همچون استاد حسن رضایی (حسن ناخوش) انجام شده است. نگارگری‌های بسیار زیبایی از استاد طاهرزاده بهزاد و شاگردان او بر شکوه و زیبایی این تالار افزوده است. در این آثار موضوعاتی از ادبیات ایران از قبیل بهرام گور در حال شکار و شیخ صنعان و دختر ترسا به تصویر کشیده شده است.

تالار آینه

تالار آینه کاخ مرمر تهران یکی از زیباترین نمونه‌های تالار آینه در کاخ‌های تاریخی ایران است. این تالار 14 متر طول، 10 متر عرض و 7 متر ارتفاع دارد. ویژگی شاخص این تالار استفاده از ترکیب خاتم کاری و آینه در ازاره آن است. گفته می‌شود در ازاره دیوارهای این تالار حدود یک تن نقره به کار رفته است. یک قالی نفیس که به طور اختصاصی برای این تالار بافته شده نیز از جمله دیدنی‌های این تالار است.

تالار ترنج

در این تالار کاخ مرمر تهران، دست‌بافته‌های نفیسی متعلق به دوره قاجار و صفویه نگهداری می‌شود. آثاری از قبیل قالیچه ابریشمی، ترمه، پته و سرمه‌دوزی در این تالار به نمایش گذاشته شده است.

تالار خاتم

اتاق خاتم کاخ مرمر زیباترین تالار این کاخ است. زیباترین و نفیس‌ترین آثار خاتم ایران در این تالار نگهداری می‌شود. این تالار در طی دو سال به سرپرستی استاد محمد حسین صنیع خاتم با کمک 72 خاتم‌کار انجام شده است.

تالار مشق

این تالار کاخ مرمر تهران به هنر خط و کتابت اختصاص دارد. در این تالار علاوه بر نسخ خطی، ابزارهای مورد نیاز خوشنویسان اعم از قلمدان و سایر ابزار مشق نیز نگهداری می‌شود.

تالار صناعت

در این تالار آثاری که حاصل ترکیب هنر و صنعت ایرانیان است به نمایش گذاشته شده است. کاشی‌های برجسته، کاشی‌های هفت رنگ، درهای چوبی، تخته‌های منقوش زیر سقف و طاقچه‌های منقوش از جمله آثار این تالار هستند.

تالار نور

این تالار به خاطر تزئینات بسیار زیبا در گذشته با عنوان تالار نیمه آینه کاخ مرمر تهران شناخته می‌شد. در حال حاضر ابزارآلات روشنایی مانند چراغ واره و پیه سوز در این تالار به نمایش گذاشته شده است. اثر شاخص موجود در این تالار پرده خانه کعبه و متعلقات آن است.

تالار نگارین

این تالار به نمایش هنر نگارگری ایرانی در 100 سال اخیر اختصاص دارد. آثار هنرمندان مشهوری همچون حسین خطایی، حسین طاهرزاده بهزاد، میرزا آقا امامی، حاج حسین مصورالملکی و محمود فرشچیان در این تالار دیده می‌شود. نمونه‌های فاخری از هنر معرق هزار رنگ، معرق زری، سوخت معرق، سوخت برجسته و معرق برجسته نیز در این تالار وجود دارد.

بازدید از کاخ مرمر تهران

بازدید از کاخ مرمر به جز روزهای جمعه و تعطیلات رسمی در تمام روزهای هفته امکان‌پذیر است. برای بازدید از این مجموعه باید از قبل برای رزرو بلیط کاخ مرمر اقدام شود. برای بازدید به صورت گروهی نیز باید از قبل با مجموعه هماهنگ شود. و برای ورود به این مجموعه همراه داشتن کارت ملی الزامی است. به جهت ممنوعیت عکسبرداری در موزه لازم است بازدیدکنندگان وسایل خود را در هنگام ورود به بخش امانت موزه تحویل دهند.

ساعت بازدید کاخ مرمر: شنبه تا پنج‌شنبه ساعت 9 تا 12 و 13 تا 16

آدرس: استان تهران، شهر تهران، بعد از تقاطع خیابان امام خمینی و خیابان ولیعصر، ابتدای خیابان ولیعصر شمالی

تلفن : 09339760689

کاشی کاری در کاخ مرمر

شما در این کاخ اوج هنرمندی، زیبایی رنگ ها و استفاده از کاشی را در انواع قاب بندی و ترکیب رنگ های مشاهده می‌نمایید.

با زوم کردن روی هر طرح، طرح زیبای جدیدی را مشاهده خواهید کرد. در ادامه تعدادی از این هنرنمایی اساتید ایرانی را ملاحظه می‌نمایید.

کاخ مرمر تهران کجاست؟

کاخ مرمر آدرس دقیق و سر راستی دارد و یافتن آن دشوار نیست. کافی است از تقاطع خیابان ولیعصر و امام خمینی وارد خیابان ولیعصر شمالی شوید تا ساختمان موزه را در همان اوایل خیابان در سمت چپ ببینید. این کاخ در مرکز شهر و در محدوده طرح ترافیک قرار دارد.

به همین دلیل دسترسی به آن با استفاده از وسایل نقلیه عمومی ساده‌تر است. نزدیک ترین ایستگاه مترو به کاخ مرمر ایستگاه دانشگاه امام علی در خط شماره دو مترو تهران است. ایستگاه میدان امام خمینی در خط بی‌آرتی میدان راه‌آهن-تجریش نیز نزدیک‌ترین ایستگاه اتوبوس به این موزه است.

رزرو بلیط کاخ مرمر

رزرو بلیط کاخ مرمر تنها در سایت مؤسسه فرهنگی موزه‌های بنیاد مستضعفان امکان‌پذیر است. هنگام رزرو بلیط هیچ وجهی پرداخت نمی‌شود تنها به کاربر یک کد رزرو ارائه می‌شود. در زمان مقرر و در ورودی موزه کاربر با ارائه کد رزرو خود، بهای بلیط را پرداخت کرده و وارد موزه می‌شود.

دیدنی های تهران

از دیگر جاهای دیدنی تهران می‌توان از خانه مقدم، موزه ایران باستان، میدان حسن آباد، موزه رضا عباسی، کاخ نیاوران، کاخ سعدآباد، برج میلاد، برج آزادی تهران، پل طبیعت، پارک ملت، دریاچه چیتگر و کاخ گلستان اشاره کرد.

آب و هوای تهران

برای بازدید از جاهای دیدنی تهران اطلاع از وضع آب و هوایی شهر مورد نیاز است. به همین خاطر در ادامه پیشبینی وضع آب و هوای شهر تهران را در پنج روز آتی مشاهده می‌نمایید.

تهران آب و هوا

لوکیشن کاخ مرمر

برای بازدید بهتر و دوری از ترافیک استفاده از لوکیشن راهگشا خواهد بود. به همین خاطر در ادامه لوکیشن دقیق کاخ مرمر را در شهر تهران ملاحظه می‌کنید.

تصاویر این مطلب را عزیزان استاد جناب آقای صادق میری، جناب آقای سعید محمودی ازناوه، جناب آقای میرسعید هادیان، جناب آقای آرش دلجوان و جناب آقای امیرحسین میرمعینی عزیز ثبت نموده‌اند.